Sở Tài nguyên và Môi trường trả lời như sau:

Thực hiện Kế hoạch số 6272/KH-STNMT ngày 05/11/2019 của Sở Tài nguyên và Môi trường về bảo vệ môi trường nguồn nước sông, suối, kênh, rạch trên địa bàn tỉnh Tây Ninh mùa khô năm 2019 – 2020, theo ý kiến người dân phản ánh qua đường dây nóng của Sở Tài nguyên và Môi trường; từ tháng 11/2019 đến ngày 28/4/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, khảo sát, lấy thông tin từ UBND các huyện, thị xã, thành phố và người dân, lấy mẫu nguồn nước sông, suối, kênh, rạch thuộc lưu vực sông VCĐ trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Qua kết quả kiểm tra, khảo sát, quan trắc nước sông VCĐ cho thấy chất lượng nước sông từ thời điểm tháng 3/2020 bắt đầu tăng nồng độ các thông số gây ô nhiễm, nhìn chung sông VCĐ ô nhiễm cục bộ tại các đoạn sông uốn khúc, không thông thoáng, kết quả quan trắc nước sông cho thấy hiện tại chất lượng nước sông có xu hướng tốt dần lên, các thông số về kim loại nặng và hóa chất bảo vệ thực vật đều không phát hiện thấy trong nước sông VCĐ. Kết quả kiểm tra, giám sát các nguồn thải công nghiệp đổ vào sông VCĐ cho thấy hầu hết các nhà máy, xí nghiệp đang giảm công suất hoạt động hoặc tạm ngưng hoạt động do ảnh hưởng dịch bệnh vi rút Covid- 19. Đồng thời, năm 2019 đến nay, tình hình sản xuất của các Doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, ngành mì còn ảnh hưởng bởi bệnh khám lá cây mì, ngành cao su bị ảnh hưởng tình hình xuất khẩu, giá cả thị trường dẫn đến giảm năng suất, ngành mía đường không đủ nguyên liệu, đã nghỉ hoạt động Nhà máy đường Biên Hòa. Do đó, các cơ sở giảm công suất hoạt động, hệ thống xử lý nước thải không quá tải, không gặp sự cố môi trường trong quá trình xử lý.

Nguyên nhân nước sông bị ô nhiễm: (1) Tỉnh Tây Ninh nói chung, sông VCĐ nói riêng đang chịu tác động của biến đổi khí hậu. Theo kịch bản biến đổi khí hậu của Tây Ninh, mùa khô thì nhiệt độ có xu hướng tăng liên tục, nhiệt độ nước sông thay đổi nhanh giữa ban đêm và ban ngày, thời tiết nắng nóng, lưu lượng dòng chảy của các sông, suối xuống thấp, lục bình trên sông phát triển dày đặc phủ kín mặt sông làm giảm hàm lượng DO trong nước, nồng độ các chất ô nhiễm hữu cơ cao gia tăng phân hủy kỵ khí tạo mùi và màu nước sông thay đổi. (2) Mùa mưa năm 2019 kết thúc sớm, cơn mưa cuối cùng của năm là ngày 22/11/2019 (nhằm ngày 26/10 âm lịch) do đó lượng nước giảm so với các năm trước, cụ thể Trạm khí tượng thủy văn thành phố Tây Ninh năm 2019 có lượng mưa trung bình 1.793 mm/năm, giảm 1,02 lần so với năm 2018 (1.821 mm/năm), Trạm khí tượng thủy văn Cần Đăng, huyện Tân Biên năm 2019 có lượng mưa trung bình 1.317 mm/năm, giảm 1,33 lần so với năm 2018 (1.755 mm). Nước sông từ thượng nguồn Campuchia năm nay không chảy về nhiều như các năm trước nên lưu lượng dòng chảy của sông thấp. Từ ngày 01/10/2019 đến 31/12/2019, Kênh Tây đã đóng nước theo kế hoạch để thi công, cải tạo tuyến kênh tuy nhiên đến ngày 07/01/2020 mới mở nước nên lượng nước đổ ra sông VCĐ cũng giảm đáng kể. Khoảng từ ngày 15/4/2020 đến 20/4/2020, Kênh Đông đóng nước theo kế hoạch để thi công, cải tạo tuyến kênh để cung cấp phục vụ cho vụ hè thu. (3) Theo cấu trúc địa chất vùng đất gần sông xảy ra ô nhiễm có các hàm lượng kim loại sắt, mangan cao nên đã hòa tan vào nước ngầm tầng nông chảy ra sông, suối, kênh, rạch, chưa có hệ thống chuyển nước kênh thủy lợi từ hồ Dầu Tiếng về sông VCĐ. (4) Đến ngày 12/4/2020 và 13/4/2020 trên địa bàn tỉnh diễn ra mưa lớn nhiều nơi, cuốn theo nhiều tạp chất, chất bẩn, bùn tích tụ, tồn đọng từ các cống rãnh, cánh đồng chảy vào hệ thống kênh rạch, mương thoát nước đổ ra sông VCĐ làm gia tăng mức độ ô nhiễm, đồng thời dưới tác động dòng chảy đổ vào sông, thủy triều sông ảnh hưởng đến cấu trúc địa chất lòng sông có lượng bùn đáy lớn, yếm khí lâu ngày tạo mùi hôi, nước màu đen. (5) nước thải sinh hoạt đô thị, khu dân cư sống ven sông VCĐ chưa được thu gom, xử lý. (6) lục bình trên sông VCĐ vẫn phát triển dày đặc.

Giải pháp thời gian tới (1) Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan thực hiện Kế hoạch số 6272/KH-STNMT ngày 05/11/2019 về việc bảo vệ môi trường nguồn nước sông, suối, kênh, rạch trên địa bàn tỉnh Tây Ninh mùa khô năm 2019 – 2020, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các nguồn thải công nghiệp; kiên quyết đình chỉ, xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; khuyến cáo, vận động người dân cùng giám sát, nhằm phát hiện kịp thời các nguồn gây ô nhiễm môi trường, khi phát hiện, có thông tin về ô nhiễm môi trường đề nghị thông báo về số điện thoại đường dây nóng cấp xã, cấp huyện và của Sở Tài nguyên và Môi trường đã được đăng tải trên cổng thông tin điện tử tại địa chỉ https://sotnmt.tayninh.gov.vn để kịp thời xử lý; vận động người dân tháo dỡ cọc chà do người dân cấm giữ lục bình; yêu cầu đơn vị xử lý lục bình trên sông đẩy mạnh việc trục vớt lục bình, tăng cường thêm nhân lực, phương tiện, thiết bị, không để lục bình sau khi vớt gom thành cụm phân hủy trôi trên sông, đảm bảo luồng lạch, thông thoáng tạo điều kiện các phương tiện tàu, bè di chuyển đi lại trên sông. Khuyến cáo đến người dân nuôi cá bè về tình hình chất lượng nước sông, hướng dẫn biện pháp kỹ thuật nuôi cá, cứu cá khi gặp sự cố.

Giải pháp lâu dài (1) Ngành Tài nguyên và Môi trường duy trì thực hiện quan trắc chất lượng nước sông hàng năm, theo dõi thường xuyên diễn biến thông số các trạm quan trắc nước mặt tự động, liên tục trên địa bàn tỉnh, các vị trí quan trắc có chất lượng nước sông có dấu hiệu bị ô nhiễm để kịp thời xử lý; kiên quyết đình chỉ, xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.  Tỉnh sớm xây dựng hoàn chỉnh hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung của thành phố Tây Ninh và các thị trấn đông dân cư xả nước thải ra lưu vực sông. Ngành nông nghiệp hướng dẫn, khuyến cáo người dân không nuôi cá bè trên sông tại các vị trí không quy hoạch vùng chăn nuôi của tỉnh; nông dân trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trên các cánh đồng đảm bảo năng suất nhưng thân thiện môi trường. Ngành y tế, các cơ sở y tế đã được đầu tư công trình xử lý nước thải tuy nhiên cần tiếp tục theo dõi, kiểm soát chặt chẽ tình hình xử lý nước thải đảm bảo đạt quy chuẩn quy định, xem xét cải tạo, thu gom toàn bộ nước thải đối với các công trình xuống cấp. (2) Thường xuyên theo dõi, cập nhật diễn biến tình hình thời tiết, diễn biến kịch bản biến đổi khí hậu, mực nước sông VCĐ để có thể xây dựng kế hoạch lắp đặt công trình, hạng mục để điều tiết nước từ sông Sài Gòn, hồ Dầu Tiếng về sông VCĐ cho phù hợp tình hình thời tiết từng năm, để trung hoà lượng nước. (3) Tiếp tục thực hiện việc vớt lục bình trên sông VCĐ,  Tỉnh đang xem xét có kế hoạch nạo vét bùn đáy sông VCĐ./.