CHI CỤC CHĂN NUÔI VÀ THÚ Y XIN TRẢ LỜI NHƯ SAU:

Phương pháp chế biến củ mì tươi làm thức ăn cho bò như của hộ chăn nuôi đã nêu ở trên là không phù hợp, bởi vì nếu chỉ “…ngâm qua đêm với nước muối 5% hoặc nước…” rồi cho bò ăn thì khi đó lượng Acid Cyanhydric, viết tắt là HCN còn gọi là Xi-a-nua) là một chất độc có trong vỏ và thân củ mì không kịp thoát ra ngoài sau 01 ngày đêm ngâm, hàm lượng HCN trong củ mì còn rất lớn sẽ gây ngộ độc cho bò cái mang thai và cho con bú.

* Ưu điểm

Củ mì có hàm lượng tinh bột khá cao, giá trị dinh dưỡng như một số loại củ khác như khoai lang, khoai tây, khoai môn… củ mì chứa nhiều cacbonhydrate (tinh bột) cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể, ngoài ra còn có ka li và chất xơ ngăn ngừa táo bón và chứa cả chất chống lão hóa.

* Khuyết điểm

Trong củ mì tươi chứa một hàm lượng Xi-a-nua. Đây là loại acid khá độc, khi vào cơ thể sẽ xuất hiện các triệu chứng khó thở, mất tri giác, liệt cơ, co giật,... nếu nặng sẽ dẫn đến tình trạng tử vong.

Hàm lượng HCN trong củ mì khác nhau tùy thuộc vào từng giống. Củ mì cao sản, củ mì đắng (mì công nghiệp) chứa hàm lượng HCN cao hơn củ mì ngọt (thân đỏ, cuống lá màu tím và củ có vỏ lụa màu hồng tím). Củ mì cao sản thường được dùng để sản xuất bột mì, bột ngọt hoặc làm thức ăn gia súc, chứa nhiều độc tố, ăn vào rất dễ bị ngộ độc cấp tính nếu chưa được xử lý qua chế biến.

Tuy nhiên, HCN là loại acid dễ bay hơi và tan trong nước, do đó việc thải chất độc trong củ mì tươi cũng đơn giản hơn. Khi ăn củ mì phải lột bỏ vỏ, cắt bỏ phần đầu và đuôi vì đây là những phần chứa nhiều độc tố. Ngâm trong nước sạch càng lâu càng tốt, rồi rửa sạch nhiều lần. Củ mì sau khi dỡ về cần chế biến ngay không để lâu, nếu không chế biến được ngay có thể đem vùi xuống đất, cát.”

Có một vài trường hợp chế biến thức ăn cho gia súc để cả vỏ, đây là cách chế biến sai, vì lúc này hàm lượng HCN chưa được thoát ra ngoài, rất dễ gây ra tình trạng ngộ độc cho gia súc.

* Cách chế biến thức ăn cho gia súc tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn tại địa phương

- Để đảm bảo nguồn thức ăn dinh dưỡng cho bò, hiện nay, ủ chua là biện pháp được người chăn nuôi bò áp dụng nhằm bảo quản, dự trữ thức ăn thô xanh thông qua quá trình lên men yếm khí. Nhờ hệ vi sinh vật lên men, tạo ra a xít lactic và một lượng nhất định các a xít hữu cơ khác. Qua quá trình ủ chua hàm lượng độc tố acid cyanhydric (HCN) có trong củ mì, lá mì sẽ bị giảm đi chỉ còn 32 - 34 mg/kg (theo tiêu chuẩn quốc tế giới hạn cho phép không được quá 57 mg/kg). Do vậy khi cho gia súc ăn rất an toàn. Củ mì, lá mì ủ chua còn kích thích cho hệ thống tiêu hoá của trâu bò tốt hơn.

- Theo hướng dẫn của Cục Chăn nuôi thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT (Sổ tay hướng dẫn chế biến phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho gia súc nhai lại) có hướng dẫn Ủ chua củ mì tươi như sau:

+ Lột bỏ vỏ mì, băm nhỏ củ mì: Loại bỏ phần củ mì thối (hư) và tiến hành ủ ngay sau khi băm. Ủ trong 02 lớp bao ni lông. Tỷ lệ trộn theo 02 công thức: công thức 1 (85 kg củ mì tươi, 15 kg lá khoai lang tươi và 0,5 kg muối ăn), công thức 2 (80 kg củ mì tươi, 20 kg cám gạo hoặc bột lá mì khô nghiền nhỏ, 0,5 kg muối ăn). Trộn đều các nguyên liệu. Đổ thức ăn vào bao (túi) ủ, dùng tay nén chặt cho không khí ra khỏi túi ủ thức ăn, buộc kín túi ủ (lưu ý phải làm cho không khí ra hết khỏi bao). Bảo quản ở nơi khô ráo, mát, cần tránh bị chuột cắn rách bao, không khí xâm nhập sẽ làm thức ăn bị mốc, hư. Trong 1-2 ngày đầu, cần kiểm tra các bao (túi ni lông) ủ, nếu thấy bao nào bị căng phình (do có không khí bên trong) thì phải mở để xả hết không khí ra và buộc kín lại miệng bao. Đây là không khí phát sinh ra do kết quả của quá trình hô hấp trong củ mì tươi vẫn chưa được ngừng hẳn trong 1-2 ngày đầu.

          + Thời gian ủ: Nếu theo công thức 1 (củ mì tươi, lá khoai lang tươi và kg muối ăn) thì sau 20 ngày có thể cho ăn được. Nếu theo công thức 2 (củ mì tươi, cám gạo hoặc bột lá mì khô nghiền nhỏ, muối ăn) thì sau khi ủ 15 ngày (2 tuần lễ) có thể cho ăn được. Bảo quản thức ăn: 6-7 tháng chất lượng vẫn tốt. Trâu bò cho ăn từ 5-7 kg/con/ngày và cho ăn thêm cỏ xanh, rơm. Mùa khô cho ăn 2-3 kg/con/ngày, ăn thêm rơm, kết hợp chăn thả.

          + Thông thường sản phẩm ủ chua khi đã đem ra sử dụng thì chỉ sử dụng được trong thời gian ngắn. Sản phẩm ủ chỉ để lâu được khi ta chưa mở bao sử dụng. Thời gian bảo quản tối đa từ 6-7 tháng.

Trên đây là trả lời của Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bạn đọc ở Tân Biên và người chăn nuôi tham khảo.

Chúc Bạn đọc ở Tân Biên và Người chăn nuôi thành công./.