Sau khi nghiên cứu câu hỏi và đối chiếu các văn bản quy định của pháp luật đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tây Ninh trả lời như sau:

- Tại Khoản 1 Điều 16 Nghị định 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chỉnh phủ quy định:

            “Điều 16. Ghi nợ tiền sử dụng đất

   1. Hộ gia đình, cá nhân được chuyển mục đích sử dụng đất; được cấp Giấy chứng nhận phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định tại Điều 5, Điều 6, Điều 7, Điều 8, Điều 9 Nghị định này và hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất tái định cư mà có khó khăn về tài chính, có nguyện vọng ghi nợ thì được ghi nợ số tiền sử dụng đất phải nộp trên Giấy chứng nhận sau khi có đơn đề nghị kèm theo hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận hoặc hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất hoặc hồ sơ giao đất tái định cư hoặc có đơn xin ghi nợ khi nhận thông báo nộp tiền sử dụng đất. Người sử dụng đất được trả nợ dần trong thời hạn tối đa là 5 năm; sau 5 năm kể từ ngày ghi nợ mà chưa trả hết nợ tiền sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất còn lại theo giá đất tại thời điểm trả nợ. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân thanh toán nợ trước hạn thì được hỗ trợ giảm trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp theo mức hỗ trợ là 2%/năm của thời hạn trả nợ trước hạn và tính trên số tiền sử dụng đất trả nợ trước hạn.”

- Tại Khoản 2, Điều 1, Nghị định 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chỉnh phủ quy địnhvề thu tiền sử dụng đất.

“Điều 1 phạm vi điều chỉnh

…

2. Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở hoặc đất nghĩa trang, nghĩa địa có mục đích kinh doanh thuộc trường hợp phải nộp tiền sử dụng đất.”

            - Tại khoản 1Điều 12 Thông tư số 76/2014/TT-BTC ngày 16/6/2014 của Bộ Tài Chính quy định:

“Điều 12. Ghi nợ và thanh toán nợ tiền sử dụng đất

Hộ gia đình, cá nhân được chuyển mục đích sử dụng đất; được cấp Giấy chứng nhận phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định tại Nghị định này và hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất tái định cư mà có khó khăn về tài chính, có nguyện vọng ghi nợ thì được ghi nợ số tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định tại Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP; một số nội dung tại Điều này được hướng dẫn cụ thể như sau:

1. Thủ tục ghi nợ và thanh toán nợ tiền sử dụng đất

a) Hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng được ghi nợ tiền sử dụng đất theo quy định tại Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP có đơn đề nghị kèm theo hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận hoặc hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất hoặc hồ sơ giao đất tái định cư; hoặc có đơn xin ghi nợ khi nhận thông báo nộp tiền sử dụng đất nộp về Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất hoặc Phòng Tài nguyên và Môi trường (trong trường hợp chưa có Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất) thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện nơi có đất.

b) Căn cứ hồ sơ địa chính, trong đó có đơn xin ghi nợ tiền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân do Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất (hoặc Phòng Tài nguyên và Môi trường) chuyển đến, cơ quan thuế xác định số tiền sử dụng đất phải nộp của hộ gia đình, cá nhân theo quy định và lập hồ sơ theo dõi nợ tiền sử dụng đất (sổ theo dõi nợ được lập chi tiết theo diện tích đất trong hạn mức và ngoài hạn mức); đồng thời chuyển thông tin về số tiền sử dụng đất phải nộp cho Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất hoặc cơ quan tài nguyên và môi trường.

c) Căn cứ vào số tiền sử dụng đất do cơ quan thuế xác định, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất (hoặc Phòng Tài nguyên và Môi trường) trình Uỷ ban nhân dân cấp huyện cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân trong đó có ghi nợ số tiền sử dụng đất trên Giấy chứng nhận. Trường hợp sau khi nhận Thông báo nộp tiền sử dụng đất, hộ gia đình, cá nhân mới có đơn đề nghị được ghi nợ tiền sử dụng đất và Ủy ban nhân dân cấp huyện cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân trong đó có ghi nợ số tiền sử dụng đất trên Giấy chứng nhận thì Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất chuyển thông tin về ghi nợ tiền sử dụng đất đến cơ quan thuế cùng cấp để lập sổ theo dõi nợ và thanh toán nợ tiền sử dụng đất theo quy định.”

- Căn cứ Công văn số 1434/STNMT-VPĐKĐĐ ngày 29/3/2017 của Sở Tài nguyên và Môi trường về việc ban hành thực hiện ghi nợ tiền sử dụng đất cho người sử dụng đất có khó khăn về tài chính khi có nguyện vọng ghi nợ.

“Để tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng đất khi thực hiện ghi nợ tiền sử dụng đất, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tây Ninh ban hành quy trình thực hiện trình tự, thủ tục ghi nợ tiền sử dụng đất như sau:

            1. Người sử dụng đất nộp hồ sơ đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất tại Bộ phận một cửa của Ủy ban nhân dân cấp huyện kèm theo Đơn xin ghi nợ tiền sử dụng đất (nếu có nhu cầu).

            2. Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện thực hiện thẩm định hồ sơ, tham mưu và trình Ủy ban nhân dân cấp huyện xem xét, quyết định chuyển mục đích sử dụng đất. Sau khi có quyết định chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện chuyển hồ sơ đến Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Tây Ninh chi nhánh huyện, thành phố.

            3. Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Tây Ninh chi nhánh huyện, thành phố thực hiện xác định thông tin địa chính chuyển đến cơ quan thuế kèm theo Đơn xin ghi nợ tiền sử dụng đất.

            4. Sau khi cơ quan thuế xác định số tiền người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính và thông báo cho người sử dụng đất đúng thời hạn. Chuyển Thông báo nghĩa vụ tài chính cho Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Tây Ninh chi nhánh huyện, thành phố.

            5. Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Tây Ninh chi nhánh huyện, thành phố thực hiện chỉnh lý ghi nợ tiền sử dụng đất vào mục IV trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo đúng quy định.”

            Căn cứ quy định và hướng dẫn trên, trường hợphộ gia đình, cá nhân được chuyển mục đích sử dụng đất, được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, được Nhà nước giao đất tái định cư có khó khăn về tài chính, có nguyện vọng ghi nợ thì được ghi nợ tiền sử dụng đất phải nộp trên Giấy chứng nhận sau khi có đơn đề nghị kèm theo hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận (hoặc hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất hoặc hồ sơ giao đất tái định cư) hoặc có đơn xin ghi nợ khi nhận thông báo nộp tiền sử dụng đất (không phân biệt diện tích trong hay ngoài hạn mức giao đất ở, số lần ghi nợ tiền sử dụng đất).

            Đơn đề nghị hoặc đơn xin ghi nợ tiền sử dụng đất chính là cam kết của hộ gia đình, cá nhân về tình hình khó khăn về tài chính và hộ gia đình, cá nhân phải tự chịu trách nhiệm về cam kết này. Quy định trình tự, thủ tục ghi nợ tiền sử dụng đất đơn giản như trên tạo điều kiện cho người dân khi chưa có đủ điều kiện tài chính được ghi nợ theo nguyện vọng đồng thời thực hiện chủ trương cải cách thủ tục hành chính của Chính phủ.