năm 1985 tôi có chung sống như vợ chồng với ông Nguyễn Văn B ( không đăng ký kết hôn) sinh được 02 người con đến năm 2000 thì chúng tôi không còn sống chung nữa. Nay tôi muốn làm giấy độc thân thì cán bộ hộ tịch bảo tôi phải ra tòa ly hôn mới cấp giấy. Chúng tôi không sống chung đã lâu giờ ông ta cũng đã có vợ khác rồi sao phải ra tòa. Tôi yêu cầu mãi cán bộ hô tịch mới xác nhận cho tôi với nội dung như sau: " Bà Nguyễn Văn A vào năm 1985 có chung sống như vợ chồng với ông Nguyễn Văn B, sinh được 02 đứa co tên Nguyễn Văn C, sinh năm:....và Nguyễn Thị D, sinh năm:.... đến nay thì không còn sống chung nữa" xin cho tôi hỏi vậy có được không khi tôi cầm giấy độc thân này để giao dịch có ảnh hưởng gì không? Kính mong quý cơ quan giúp đỡ. Tôi xin thành thật biết ơn./.
Trả lời:
Tại mục 3 nghị quyết 35/2000/QH10 quy định rõ
Việc áp dụng quy định tại khoản 1 Điều 11 của Luật này được thực hiện như sau:
a)Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03 tháng 1 năm 1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; trong trường hợp có yêu cầu ly hôn thì được Tòa án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000;
b)Nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03 tháng 1 năm 1987 đến ngày 01 tháng 1 năm 2001, mà có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này thì có nghĩa vụ đăng ký kết hôn trong thời hạn hai năm, kể từ ngày Luật này có hiệu lực cho đến ngày 01 tháng 1 năm 2003; trong thời hạn này mà họ không đăng ký kết hôn, nhưng có yêu cầu ly hôn thì Tòa án áp dụng các quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết.
Từ sau ngày 01 tháng 1 năm 2003 mà họ không đăng ký kết hôn thì pháp luật khôngcông nhận họ là vợ chồng;
c) Kể từ ngày 01 tháng 1 năm 2001 trở đi, trừ trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản 3 của Nghị quyết này, nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn, đều không được pháp luật công nhận là vợ chồng nếu có yêu cầu ly hôn thì Tòa án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng; nếu có yêu cầu về con và tài sản thì Tòa án áp dụng khoản 2 và khoản 3 Điều 17 của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết.
Những nội dung trên được chi tiết tại Thông tư hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 9/6/2000 của Quốc hội về việc thi hành Luật Hôn nhân và gia đình tại điểm d mục 2 cụ thể:
Được coi nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng, nếu họ có đủ điều kiện để kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau;
- Việc họ về chung sống với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận;
- Việc họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến;
- Họ thực sự có chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.
Thời điểm nam và nữ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng là ngày họ tổ chức lễ cưới hoặc ngày họ về chung sống với nhau được gia đình (một hoặc cả hai bên) chấp nhận hoặc ngày họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến hoặc ngày họ thực sự bắt đầu chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.
Như vậy, pháp luật có sự công nhận không rõ ràng đối với hôn nhân thực tế, tuy nhiên vẫn giải quyết các trường hợp ly hôn mà không có đăng ký kết hôn theo yêu cầu. Quy định tại Điều 53 và Điều 14, 15,16 của Luật hôn nhân gia đình 2014.
Vấn đề nội dung xác nhận của UBND xã đối với trường hợp của chị là đúng với thực tế, với nội dung chị hỏi “tôi cầm giấy độc thân này để giao dịch có ảnh hưởng gì không?” Sở Tư pháp không thể dự đoán được hết toàn bộ những “ảnh hưởng” đối với công việc “giao địch” của chị nhưng theo ý kiến của Sở Tư pháp thì chị nên liên hệ với TAND cấp huyện nơi cư trú để là thủ tục giải quyết ly hôn theo quy định của pháp luật đã được nêu ở trên.